Thổ Nhĩ Kỳ đập tan đảo chính, bắt hơn 2.800 người

Tổng thống Erdogan tuyên bố cuộc đảo chính của nhóm binh sĩ tiến hành từ tối qua đã bị dẹp tan, hơn 2.800 nhân viên quân sự bị bắt.

Âm mưu đảo chính bắt đầu vào khoảng 19h30, tối 15/7 giờ địa phương, khi tiếng súng nổ ra tại thủ đô Ankara, trong khi phe đảo chính phong toả cầu Bosphorus ở Istanbul và bao vây một số địa điểm then chốt.

Phe đảo chính phong tỏa cầu Bosphorus ở Istanbul. Ảnh: Reuters

Khoảng 20h00, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim thông báo một nhóm trong quân đội nước này muốn lật đổ chính phủ, kêu gọi người dân bình tĩnh.

Phe đảo chính tuyên bố họ đã kiểm soát chính phủ và ban hành thiết quân luật. Binh lính thuộc phe này đột kích các tòa nhà truyền thông, trụ sở cảnh sát, đồng thời tấn công tòa nhà quốc hội, dinh tổng thống, trụ sở quân đội và trụ sở cơ quan tình báo tại thủ đô Ankara. Phe đảo chính sử dụng một số xe tăng và trực thăng nhưng không kiểm soát bất kỳ tiêm kích nào. Tổng tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ bị bắt làm con tin.

Trực thăng quân sự nã đạn vào trụ sở tình báo Thổ Nhĩ Kỳ

Phản ứng trước cuộc đảo chính, Mỹ và NATO kêu gọi bình tĩnh và nhấn mạnh họ ủng hộ chính quyền dân cử.

Khoảng hai giờ sau khi cuộc đảo chính xảy ra, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ra tuyên bố qua Facetime, kêu gọi người dân đổ ra đường chống những người làm binh biến và khẳng định quân đảo chính sẽ thất bại.

Khoảng 23h00, tiêm kích Thổ Nhĩ Kỳ được cho là bắn hạ trực thăng quân sự mà phe đảo chính sử dụng. Lực lượng ủng hộ chính phủ cũng sử dụng tiêm kích tấn công các xe tăng của phe đảo chính.

1h sáng thứ bảy, Tổng thống Erdongan xuất hiện tại sân bay Ataturk, Istanbul. Phát biểu trước báo giới và người ủng hộ, tổng thống nói những người đảo chính "đã chĩa súng của nhân dân vào chính nhân dân" và nỗ lực giành chính quyền của họ sẽ thất bại.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ: 'Các anh chĩa súng vào chính cha mẹ mình'

Khoảng 3h40, phe đảo chính bắt đầu đầu hàng tại Istanbul, sau khi bị cảnh sát vũ trang trung thành với chính phủ bao vây. Tại Ankara, những người ủng hộ chính quyền Erdogan cũng tập trung tại trung tâm thành phố, ngăn chặn xe tăng của phe đảo chính. Lực lượng chính phủ giành lại quyền kiểm soát các tòa nhà chính phủ.

5h20, Tổng thống Erdongan tuyên bố cuộc đảo chính thất bại. Tổng tham mưu trưởng quân đội được giải cứu. 

Dân chúng lôi quân đảo chính trong xe tăng ném xuống đường

Hãng tin nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu cho rằng đại tá Muharrem Kose, người bị loại ngũ vì bị coi là thành viên của phong trào Gulen, là người chỉ huy cuộc binh biến. Tổng thống Erdogan cáo buộc nhóm đảo chính nhận lệnh từ Fethulla Gulen, giáo sĩ dẫn đầu phong trào Gulen. Ông Gulen, 75 tuổi, sống lưu vong tại Mỹ từ năm 1999 sau khi bị chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ kết tội phản quốc. Ông Gulen và Erdogan từng là đồng minh thân cận nhưng sau đó trở thành đối thủ chính trị.  Tuy nhiên, ông Gulen bác bỏ cáo buộc, nói rằng ông kịch liệt lên án cuộc đảo chính. 

Giáo sĩ Gulen. Ảnh: russia-now

Sau khi ông Erdogan tuyên bố đập tan đảo chính, các nhóm còn sót lại vẫn tiếp tục chống cự tại một số địa điểm và một số chỉ huy quân đội vẫn bị bắt cóc.

9h55, 8 lính Thổ Nhĩ Kỳ chạy trốn bằng trực thăng quân sự đáp xuống miền bắc Hy Lạp và xin tị nạn chính trị tại đây. Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đề nghị Hy Lạp dẫn độ những người này. Phía Hy Lạp đáp lại rằng họ sẽ trao trả trực thăng càng sớm càng tốt, nhưng sẽ thận trọng xem xét đơn xin tị nạn của 8 người này.

Trưa ngày 16/7, nhóm quân đảo chính còn sót lại ở trụ sở quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đầu hàng. Chính phủ tiến hành thanh trừng các quan chức tư pháp bị nghi có liên quan đến giáo sĩ Gulen.

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết ít nhất 265 người thiệt mạng, khoảng 1.440 người bị thương trong cuộc đảo chính. Hơn 2.800 nhân viên quân sự bị bắt. Ankara có thể trừng phạt những người làm phản này bằng án tử hình.

Người ủng hộ chính phủ đổ ra đường ăn mừng sau khi cuộc đảo chính thất bại. Ảnh: Reuters